Informatie over slaap

De slaap bestaat uit vijf verschillende slaapstadia, die weer onderverdeeld kunnen worden in nonREM- (slaapstadium 1 t/m 4) en REM-slaap (slaapstadium 5), ook wel droomslaap genoemd. Slaapstadium 1 en 2 vormen de lichte slaap (50%) en slaapstadium 3 en 4 de diepe slaap (25%).

Rem-slaap
REM is de afkorting van Rapid Eye Movements, in het Nederlands ‘snelle oogbewegingen’. De opeenvolging van deze slaapstadia vormt één slaapcyclus. De eerste REM-slaap doet zich voor ca. 60-70 minuten na het in slaap vallen. Volwassenen doorlopen per nacht vier à vijf slaapcycli, waarbij tegen het einde van de slaap de hoeveelheid diepe slaap afneemt en de REM-slaap (25%) toeneemt. Kinderen brengen 50% van hun slaap door in REM-slaap. Bij de overgang van diepe slaap naar lichte slaap worden mensen soms kort wakker, soms zelfs zo kort dat ze het zelf niet beseffen.

Hersenactiviteit tijdens de slaap
De hersenactiviteit tijdens de slaap is verschillend van die in waaktoestand. Om die reden is rust niet te vergelijken met slaap. Sommige lichaamsfuncties komen ook alleen voor tijdens de slaap. Zo wordt het groeihormoon alleen tijdens de slaap aangemaakt. Tijdens de slaap zijn je hersenen bezig met de verwerking van overdag geleerde dingen. Ook worden je ervaringen en nieuw geleerde kennis opgeslagen in het geheugen. Dit wordt verbonden aan andere informatie die reeds in het geheugen is opgeslagen of krijgt een nieuwe plek. Belangrijk doel hiervan is dat informatie weer teruggevonden kan worden. Door te slapen wordt dus het leerproces bevorderd zonder dat je daar verder extra moeite voor hoeft te doen. Dat is dus ‘slim slapen’.

Slaap bij jongeren
Vanwege sociale invloeden, het verschuiven van de biologische klok, en het toch op tijd moeten opstaan gaan veel jongeren te laat naar bed. Jongeren hebben echter extra slaap nodig vanwege hun versnelde groei en bouwen zo een slaaptekort op.

Slaap en overgewicht
Bij een slaaptekort neemt het eetlustopwekkende hormoon ghrelin toe in het lichaam en het eetlustonderdrukkende hormoon leptin af. Iemand die 5 uur slaapt heeft 50% meer kans op obesitas en iemand die 6 uur slaapt, 23%.

Welke slaap wordt bij eerst ingehaald?
Als je een slaaptekort hebt als gevolg van een nacht doorhalen of gedurende langere tijd te kort slapen (5 uur of minder), wordt de diepe slaap het eerst ingehaald. Dit wordt toegeschreven aan de herstelfunctie van de diepe slaap. Een goede slaaphygiëne houdt in dat je vlak voor het slapen geen cafeïnehoudende dranken gebruikt, niet gaat sporten of naar enge/spannende films gaat kijken en zorgt voor een rustige slaapomgeving, die niet te warm, maar ook niet te koud is.

Alcohol en slaap
Dranken die cafeïne bevatten stimuleren bepaalde hersendelen en kunnen daardoor inslaapproblemen of zelfs slapeloosheid veroorzaken. Alcohol kan helpen sneller in te slapen, maar onderdrukt de REM-slaap in de eerste helft van de nacht. Als de alcohol is uitgewerkt, ervaar je daarna een onrustige slaap met veel droomslaap en wakker worden.